भारतको झन् कडा प्रश्न
‘नेपाल मित्रता चाहन्छ कि चाहँदैन ?’
भारतीय विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजसँग नेपालका परराष्ट्रमन्त्री कमल थापा
मंसिर १७, काठमाडौँ । भारतले नेपाल आफूसँग मित्रता चाहन्छ कि चाहँदैन भनेर प्रश्न उठाउँदै अघोषित नाकाबन्दी खुल्न मधेसीसँग सहमति हुनुपर्ने अडान दोहोर्याएको छ ।
नयाँदिल्लीमा उपप्रधानमन्त्री तथा परराष्ट्रमन्त्री कमल थापासँग बुधबार जवाहरलाल नेहरू भवनमा भएको भेटमा विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजले ‘नेपाल भारतसँगको मित्रता चाहन्छ कि चाहँदैन ?’ भन्दै सरकारको चर्को आलोचना गरेकी छिन् । साँझ अलग्गै भएको भेटमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभालले पनि थापालाई यही दोहोर्याएका छन् । थापासँग स्वराजले पौने एक बजे तथा राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार डोभालले साढे ६ बजे बेग्लाबेग्लै भेटवार्ता गरेका थिए ।
स्वराजले ‘नेपालले मित्रता चाहँदैन भने भारततिर रोकिएका सबै ट्रक भारततिरै फर्काइदिने’ चेतावनी दिएकी छिन् । जवाफमा उपप्रधानमन्त्री थापाले आपूर्तिमा भारतले गरेको अवरोधका कारण नेपालमा भारतविरोधी भावना फैलिएको बताएका थिए । स्रोतका अनुसार बन्दबाहेकका नाकाबाट सामान पठाउन भारतीय पक्षबाट निरन्तर अवरोध हुँदै आएकाले जनता असन्तुष्ट रहेको, तर नेपालले भारतसँगको मित्रतालाई उच्च प्राथमिकतामा राखेको थापाको भनाइ थियो ।
राजदूत दीपकुमार उपाध्याय, डेपुटी चिफ अफ मिसन कृष्णप्रसाद ढकालसमेतका अधिकारी सहभागी रहेको करिब एक घन्टा लामो भेटवार्तामा विदेशमन्त्री स्वराजको अभिव्यक्तिपछि सीमानाका सहज नहुने संकेत देखिएको छ । भारतीय पक्ष नेपालमा भएका भारतविरोधी गतिविधिबारे बढी प्रतिक्रियात्मक देखिएको नेपाली पक्षले महसुस गरेको छ ।
उपप्रधानमन्त्री थापाले मधेसकेन्द्रित दलहरूसँग भएका वार्ताको फेहरिस्त बताइसकेपछि मन्त्री स्वराजको अभिव्यक्ति आएको हो । नाका सुचारु हुन मधेसीसँग सहमति हुनुपर्ने र भारतसँग सम्बन्ध सहज पार्न भारतविरोधी गतिविधि निस्तेज पार्नुपर्ने स्वराजले स्पष्ट रूपमा भनेकी छिन् ।
‘हामीले पहिलेदेखि नै भन्दै आएका थियौँ कि मधेसीहरूलाई पनि मिलाएर सहमतिका आधारमा संविधान बनेको अवस्थामा मात्रै दिगो हुन्छ, यसमा तपाईंहरूले चासो दिनुभएन,’ स्वराजको भनाइ उद्धृत गर्दै स्रोतले नयाँ पत्रिकासँग भन्यो, ‘अब त्यो महसुस गरेर चाँडो सहमति गर्नुस्, समस्याको समाधान त्यही नै हो, अरू उपाय केही छैन ।’
मधेसबारे थापाको ब्रिफिङ
उपप्रधानमन्त्री थापाले मधेसको राजनीतिक मामिला हल गर्ने प्रयास भइरहेको, तर यसलाई दुईदेशीय सम्बन्धको विषय बनाउन नहुने भन्दै कुराकानी थालेका थिए । थापाले मधेसी दलहरूले उठाएका चार मागबारे सरकारको धारणासमेत राखेका थिए । स्रोतका अनुसार लिखित नोटसहित प्रस्तुत भएका उपप्रधानमन्त्री थापाले नयाँ संविधानमा समानुपातिक समावेशितालाई मौलिक अधिकारअन्तर्गत राखिएको र सुरक्षा निकायबाहेकका सबै सरकारी अंगमा यो व्यवस्था गरिएको बताएका थिए ।
उनले ७५ जिल्लामा कम्तीमा एउटा निर्वाचन क्षेत्र सुनिश्चित गर्ने गरी जनसंख्याका आधारमा निर्वाचन क्षेत्र कायम गर्न सरकार तयार रहेको पनि बताएका थिए । भौगोलिक बनावट र विकासको आवश्यकताका कारण जनसंख्या मात्रै आधार बन्न नसक्ने थापाले उल्लेख गरेका थिए ।
मन्त्री थापालाई भारतीय परराष्ट्रमन्त्रीको प्रश्न
नयाँदिल्लीमा उपप्रधानमन्त्री तथा परराष्ट्रमन्त्री कमल थापासँग बुधबार जवाहरलाल नेहरू भवनमा भएको भेटमा विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजले ‘नेपाल भारतसँगको मित्रता चाहन्छ कि चाहँदैन ?’ भन्दै सरकारको चर्को आलोचना गरेकी छिन् । साँझ अलग्गै भएको भेटमा भारतीय प्रधानमन्त्रीका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभालले पनि थापालाई यही प्रश्न दोहोर्याएका छन् । थापासँग स्वराजले पौने एक बजे तथा राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार डोभालले साढे ६ बजे बेग्लाबेग्लै भेटवार्ता गरेका थिए ।
सिमानामा रोकिएका ट्रक फर्काउने चेतावनी
स्वराजले ‘नेपालले मित्रता चाहँदैन भने भारततिर रोकिएका सबै ट्रक भारततिरै फर्काइदिने’ चेतावनी दिएकी छिन् । जवाफमा परराष्ट्रमन्त्री थापाले आपूर्तिमा भारतले गरेको अवरोधका कारण नेपालमा भारतविरोधी भावना फैलिएको बताएका थिए । स्रोतका अनुसार बन्दबाहेकका नाकाबाट सामान पठाउन भारतीय पक्षबाट निरन्तर अवरोध हुँदै आएको स्पष्ट पारेका थिए ।
नेपालका प्रधानमन्त्रीसमेत उत्तेजित : भारत
विदेशमन्त्री स्वराजले नेपालका प्रधानमन्त्रीसहितका नेता नै सार्वजनिक रूपमा भारतको विरोधमा उत्रिएको टिप्पणी गर्दै तर यसप्रति भारतका नेता संयमित रहेको तर्क गरेकी थिइन् । ‘हामी नेपालबारे नकारात्मक टिप्पणी गरिरहेका छैनौँ, तर नेपालका नेताले नै भारतको विरोधमा बाढी बगाएका छन्,’ चेतावनीयुक्त शैलीमा स्वराजको भनाइ थियो, ‘नेपाल आफ्नो निर्णय गर्न स्वतन्त्र छ, भारतको विरोध वा समर्थन गर्न स्वतन्त्र छ, हामी नेपालको शान्ति र प्रगतिका लागि चिन्तित छौँ । तपाईंहरूलाई हाम्रो मित्रता र सद्भाव चाहिँदैन भने त्यो पनि निर्णय गर्न तपाईंहरू स्वतन्त्र हुनुहुन्छ ।’
राज्यसभामा नेपाल बहस
भारतको राज्यसभामा बिहीबार नेपालबारे बहस हुने भएको छ । ‘हामी नेपालका विषयमा बिहीबार प्रश्न उठाउँदै छौँ,’ राज्यसभामा जनता दल युनाइटेडका सांसद पवन शर्माले भने, ‘त्यसको तयारीमा छौँ ।’ सांसदहरू सीताराम येंचुरी, डिपी त्रिपाठी, डी राजालगायतले पनि नेपालमा सरकारले अपनाएको रवैयाबारे प्रश्न उठाउन लागेका छन् ।
टिप्पणी
Related News
स्वतन्त्र प्रेस र जिम्मेवार पत्रकारिताका लागि ५ बुँदे बर्दिवास घोषणापत्र जारी
असोज २९, बर्दिवास स्वतन्त्र प्रेस र जिम्मेवार पत्रकारिताका लागि ५ बुँदे बर्दिवास घोषणापत्र जारी गर्दैपूरा पढ्नुहोस्
