Wednesday, June 13th, 2018
बिचार/विश्लेषण
शक्तिशाली पार्टीको पितृसत्ता
पञ्चायतकालको अन्तिमतिर वाम आन्दोलनमा पोखरा र देशैभरि बारम्बार सुनिइने एउटा नाम थियो– लक्ष्मी कार्की। पृथ्वीनारायण क्याम्पसकी तत्कालीन माले अखिलकी नेता कार्कीको नाम, उनले पुलिस र प्रशासनबाट पाएको यातना र पुलिससँगको उनको प्रतिरोधको कथा किंवदन्तीजस्तो लाग्थ्यो। पञ्चायती प्रशासन र पुलिसलाई हावाकावा पार्ने उनी प्रजातन्त्र पुनस्र्थापनापछि गुमनाम भइन्। त्यो बेलाका उनका पुरुष सहयोद्धाहरूको राजनीतिमा सक्रियता त्यसपछि भने झन् बढ्यो। उनीसँग काम गरेका धेरै पुरुष सहकर्मीहरू सरकार र पार्टीका विभिन्न उच्च तहमा पुग्दा उनको नाम राजनीतिक वृत्तमा कतै सुनिँदैन। गुल्मीकी सरस्वती ज्ञवाली सक्रिय राजनीतिक कार्यकर्ता थिइन्। पढ्न र राजनीति गर्न भनी परिवारसँग विद्रोह गरेर उनले बिहे पनि पार्टी कार्यकर्तासँगै गरिन्। ‘घरबाट बिहे गर्नपूरा पढ्नुहोस्
बजेट निर्माणका लागि विज्ञसंँग छलफल
जेठ ३०, चितवन भरतपुर महानगरपालिकाले विज्ञहरुको सुझावमा गुरुयोजना र सोही अनुसारको आउँदो आर्थिक वर्षका लागि बजेट निर्माण गर्न छलफल थालेको छ । अन्तर्राष्ट्रियस्तरको महानगरपालिका बनाउने संकल्प लिएको भरतपुर महानगरले व्यवस्थित गुरुयोजना बनाउँदैछ । आउँदो आवबाट बजेट पनि सोही अनुरुप निर्माण गर्न विज्ञको रायसुझाव लिने काम भइरहेको छ । महानगरले राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष डा जगदीशचन्द्र पोख्रेल, शहरी पूर्वाधारविद् डा सूर्यराज आचार्य र राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्वसदस्य डा सुनिलबाबु श्रेष्ठलाई विज्ञका रुपमा बोलाएर सुझाव लिइरहेको महानगरकी प्रमुख रेनु दाहालले जानकारी दिनुभयो । “गुरुयोजना अनुरुपको बजेट निर्माण गर्न विज्ञसँग सुझाव लिइँदैछ,” उहाँले भन्नुभयो । न्यून बजेटमा दीर्घकालीन र महत्वपूर्ण योजना सम्पन्न गर्नेगरीपूरा पढ्नुहोस्
वातावरणमैत्री चुल्होको प्रयोग बढ्दो
जेठ ३०, नवलपरासी पूर्वी नवलपरासीको गैँडाकोट– १४ नगरटाँडीमा धुवाँरहित वातावरणमैत्री चुल्हो निर्माण गरी प्रयोग भइरहेको छ । नगरपालिकाले महिला तथा समुदायकै स्तर उकास्न वातावरणमैत्री चुल्हो निर्माण गर्न तालिम प्रदान गरेपछि यसको प्रयोग गर्नेको संख्यामा वृद्धि भएको छ । गैँडाकोट नगरपालिकाको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगमा लोकतान्त्रिक सचेतना केन्द्र गैंँडाकोट– १४ नगरटाँडीले धुवाँरहित वातावरणमैत्री चुल्हो निर्माण गरिरहेको छ । स्वास्थ्यमा कम असर गर्ने तथा समयको बचत हुने भएकाले वातावरणमैत्री चुल्हो प्रयोग गर्नेको संख्या बढ्दै गएको छ । “तालीम पश्चात महिलाले चुल्हो बनाएर प्रयोग गर्न थालेका छन्,” लोकतान्त्रिक सचेतना केन्द्र गैँडाकोट, नगरटाँडीका अध्यक्ष फूलमाया तामाङले भन्नुभयो । चाम्रो माटो, फलामको रड, तार, बाबियोकापूरा पढ्नुहोस्
तरकारी खेतीले फेरिएको मुहार
जेठ ३०, काठमाडौँ दुई वर्षअघिसम्म मकवानपुर जिल्ला भीमफेदी गाउँपालिका नामटारकी चन्द्रकला रुम्बा घरायसी कामबाहेक अशिक्षाले गर्दा अरु कामधन्दा गर्न नजान्ने भएकाले घरमै सीमित हुनुहुन्थ्यो । छोरीले पढ्न हुँदैन भन्ने सामाजिक अन्धविश्वास र घरको आर्थिक अवस्थाले गर्दा उहाँको विद्यालय जाने चाहना कहिल्यै पूरा भएन । सानो उमेरमै बिहे भएर अर्काको घरमा गएपछि त मेलापात, घरधन्दा र चुलोचौकामा नै उहाँको आधा जीवन बित्यो । आफ्नो पर्याप्त जग्गा नभएकाले अर्काको जग्गा अधियाँमा कमाएर र ज्याला मजदुरीबाट घरको गुजारा चलाउन उहाँलाई हम्मेहम्मे पर्दथ्यो । रातपछि बिहान भएजस्तै उनको जीवनमा पनि घाम उदायो । दुई वर्षअघिसम्म गरिब परिवारकी गृहिणीको रुपमा रहेकी उहाँको एक्कासी परिचय सफलपूरा पढ्नुहोस्